Vanuit de Branchegroep Zorg van Visser & Visser krijgt u 5 vragen waardoor u kunt inspelen op de veranderingen in de zorg en nieuwe bekostiging. Ondernemerschap wordt belangrijker! Krijg grip op data met het huisartsendashboard, waarin de winst per patiënt, winst per consult en omzetverdeling per segment zichtbaar is voor meer sturing en ontwikkeling. Heeft u al inzicht?

Huisarts De Vijlder schetst de uitdagingen

De Nederlandse gezondheidszorg is van een relatief hoog niveau, maar de bekostiging is ingewikkeld en op de lange termijn niet houdbaar. De komende jaren zullen dan ook in het teken staan van grote veranderingen. Dit vraagt om meer bestuurlijke slagkracht in de eerste lijn en ondernemerschap van de huisartsen. Huisarts De Vijlder uit Valthermond (medisch centrum), tevens kring- en coöperatiebestuurder en docent aan de UMCG, schetst de grootste uitdagingen.

De kosten van de zorg bedragen in Nederland jaarlijks om en nabij de € 95 miljard. Dit bedrag zal door onder meer de (dubbele) vergrijzing, technologische ontwikkeling en duurdere farmaceutica in de tweede en derde lijn alleen maar verder toenemen. Lange tijd is slechts een relatief klein deel van het geld naar de huisartsenzorg gegaan, maar dit zal in de komende jaren veranderen. Een van de redenen is de beoogde overheveling van dure zorg van medisch specialisten en ziekenhuizen in de tweede lijn naar goedkopere zorg in de eerste lijn. Deze substitutie verloopt tot nu toe moeizaam. Dit hangt deels samen met de capaciteit en budgettering bij de huisartsen. Zij hebben al te kampen met een (groeiend) tekort aan personeel, krijgen er steeds meer zorgtaken bij en zien de overheveling van zorgbudgetten uit de tweede naar de eerste lijn nog altijd achterblijven. Meer werk, maar veel te weinig extra geld. Kortom, huisartsen zitten in een moeilijke overgangsfase. Ze zullen proactiever moeten worden en meer inzicht moeten hebben in de bedrijfsmatige kant van de zorg. Maar daarover later meer.

Risicoverevening

Eerst terug naar het waarom van de moeizame overheveling van zorg. De vergoeding voor de extra zorgtaken komt voor een deel uit het Basiskader huisartsenzorg. Daarnaast kunnen huisartsen een extra budget krijgen als de kosten in de tweede lijn door de overheveling van taken voldoende afnemen, maar dat blijkt tot nog toe niet het geval. Dit is niet zo vreemd, want de prikkel voor ziekenhuizen en verzekeraars om zorgtaken daadwerkelijk te verplaatsen, is bepaald niet groot. Ten eerste willen ziekenhuizen hun omzet behouden, omdat ze vaak hoge schuldenlasten en slechts beperkte financiële middelen hebben.

Daarnaast weerhoudt de ex-post verevening zorgverzekeraars van zorgoverheveling. Verzekeraars moeten verplicht iedereen die zich aanmeldt voor de basisverzekering aannemen en worden voor de bijbehorende risico’s gecompenseerd. Vooraf krijgt elke verzekerde een bedrag mee, afhankelijk van risicofactoren als zorggebruik, leeftijd en sociaaleconomische status. Dit is de ex-ante verevening. Achteraf wordt deze inschatting vergeleken met de daadwerkelijke kosten die de verzekerde heeft gemaakt (ex-post verevening). Tot voor kort werd het verschil achteraf volledig vergoed, maar nu wordt deze ex-post verevening geleidelijk afgebouwd.

Nieuwe bekostiging

Zorgverzekeraars hadden in de tweede lijn geen bedrijfsrisico’s, want extra kosten kregen zij ex-post in de budgettair beter bedeelde tweede lijn gecompenseerd. Voor zorgkosten in de eerste lijn was het verhaal heel anders. Uitgaven in de eerste lijn worden voor de verzekeraars niet gecompenseerd. De (gedeeltelijke) afschaffing van de ex-post verevening kan dus een voor het kostenplaatje welkome impuls zijn om zorgtaken daadwerkelijk naar de eerste lijn over te hevelen. Daarnaast is er een begin gemaakt met de overheveling van budget. De verwachting is dat vooral segment S2 in het bekostigingsmodel voor de eerste lijn, dat zich richt op de multidisciplinaire zorg, zal groeien.

Het nieuwe bekostigingsmodel Organisatie en Infrastructuur (O&I) moet multidisciplinaire regionale samenwerking in en rondom de eerste lijn stimuleren. Zorgverzekeraars vinden de eerste lijn dikwijls nog te gefragmenteerd en te weinig georganiseerd. O&I-gelden moeten leiden tot meer samenhang in het zorgaanbod en een meer populatiegerichte aanpak op regioniveau. Een sterke infrastructuur voor zorg in de eerste lijn zal ook de huisartsen ontlasten. Hoewel 2018 voor O&I een overgangsjaar is, zijn zorgverzekeraars al volop bezig met de ontwikkeling van hun beleid voor de periode daarna. Ze zoeken daarbij nadrukkelijk de dialoog met zorgaanbieders in de eerste lijn. Een uitgelezen kans om een sturende positie in de zorgmarkt te verkrijgen.

Ondernemerschap

Het is voor huisartsen zaak om belangrijke veranderingen in de zorg niet uit de weg te gaan en als ondernemer te werk te gaan. Zij worden hoe dan ook meer een specialist binnen de praktijk en zullen zich in toenemende mate richten op de kernactiviteit. Multimorbiditeit, het voorkomen van twee of meer ziekten bij één persoon, zal hierbij zwaar wegen. Overige taken komen deels te liggen bij andere zorgverleners, die ook deel uitmaken van het praktijknetwerk van de huisarts. Zo ontstaan er netwerkzorgsystemen tussen de eerste en de tweede lijn in, waarin de huisarts, de medisch specialist en andere zorgprofessionals op een nieuwe manier samenwerken. Daar zullen in de komende jaren heel grote financiële stromen in omgaan.

Wil de huisarts straks een goede kwaliteit van zorg leveren en de inkomsten niet achteruit laten gaan, dan moet hij of zij de regie in handen nemen, precies weten wat er speelt en gaat spelen in het veranderende zorglandschap, proactief samenwerken en inzicht hebben in praktijkprocessen en het resultaat van investeringen. Anders gezegd: voor de huisarts is ondernemerschap van doorslaggevend belang. Daar kunnen wij u bij helpen.

Grip op data

Huisartsen werken hard en met hart en ziel. Maar of investeringen en personeel voldoende renderen? En waar laaghangend fruit te vinden is? Men meet en weet het vaak niet. De kennis van de accountant kan volgens De Vijlder een grote meerwaarde hebben om grip te krijgen op (eigen) data, op gespecificeerde informatie die niet direct uit de jaarrekening te halen is. Wat is bijvoorbeeld de winst per patiënt en hoe verhoudt deze zich tot andere zorgverleners? Hoe staat het met de inschrijftarieven en declaraties en zijn de personeelslasten niet te hoog? En hoe luidt de verdeling van de verrichtingen en inkomsten over de bekostigingssegmenten S1, S2 en S3? Levert het toegevoegde waarde op, of kunnen bepaalde taken efficiënter worden georganiseerd?

Daarnaast is de accountant een sparringpartner die met kennis van zaken en een duidelijke visie op de toekomst beroepsoverstijgend adviseert over bijvoorbeeld procesoptimalisatie, investeringen en netwerken. Op die manier hoeven de veranderingen in de zorg voor de eerste lijn geen bedreiging te zijn, maar kunnen ze juist kansen bieden.

Met dank aan: Dr. M.F. de Vijlder en de SRA-Branche-expertgroep Medische zorg

Branchegroep Zorg van Visser & Visser begeleidt en adviseert veel huisartsen, maatschappen en samenwerkingsverbanden. 5 vragen voor de ondernemende huisarts:

1. Wil de huisarts straks een goede kwaliteit van zorg leveren en de inkomsten niet achteruit laten gaan, dan moet hij of zij de regie in handen nemen, precies weten wat er speelt en gaat spelen in het veranderende zorglandschap, proactief samenwerken en inzicht hebben in praktijkprocessen en het resultaat van investeringen. Wat betekent dit voor u?
2. Neem initiatief en een proactieve houding aan in de samenwerking met de tweede lijn. Er zullen grote geldstromen in het netwerkzorgsystemen omgaan, een nieuwe manier van samenwerken tussen de huisarts, medisch specialist en andere zorgprofessionals. Welke rol pakt u op?
3. De bekostiging in S2, dat zich richt op de multidisciplinaire zorg, zal groeien. Dat betekent meer ruimte en meer mogelijkheden voor innovatie en ontwikkeling. Hoe ondernemend is uw zorggroep?
4. Neem kennis van het nieuwe bekostigingsmodel Organisatie en Infrastructuur (O&I). Is voor u een sturende rol weggelegd?
5. Krijg grip op data met het huisartsendashboard van Visser & Visser, waarin de winst per patiënt, winst per consult en omzetverdeling per segment zichtbaar is voor meer sturing en ontwikkeling. Heeft u al inzicht?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Harro de Haan, Branchegroep Zorg, hrdehaan@visser-visser.nl, 06-10372866.