Veel dingen in het leven gaan niet vanzelf. Groeien wel. Ik heb tenminste nooit bewust iets gedaan om groter te worden. En nu, in het voorjaar, verwondert de snelheid waarmee alles in de natuur groeit en bloeit. Voor die groei zijn in de natuur wel goede omstandigheden nodig. Vooral zuurstof, voeding en licht.

Zakelijk gebruiken we dezelfde term ‘groeien’, maar gaan er vaak mee om alsof we hier heel veel aan moeten bijdragen. Om medewerkers te laten groeien zetten veel organisaties bijvoorbeeld ontwikkelprogramma’s op, ontplooien allerlei creatieve sessies en besteden relatief veel tijd aan werkvormen als intervisie.

Ondanks al deze inspanningen blijkt uit onderzoek van het CBS dat bijna 50% van de werknemers binnen vijf jaar van werkgever wisselt. Als we de lessen uit de natuur serieus nemen, is het de vraag of we heel direct een bijdrage kunnen leveren in het groeien. En of we dat moeten willen. Want ook in organisaties gaat groeien vaak ‘vanzelf’ onder de juiste omstandigheden. In deze blog wil ik de lijn uit de natuur doortrekken naar het thema ‘groeien op het werk’.

Persoonlijke groei

Na een aantal jaren werken als adviseur weet ik hoe veel professionals worstelen met de druk om te ontwikkelen. Ze moeten groeien, want stilstand is achteruitgang. Het is echter heel gezond dat zij hun eerste focus leggen op de taken waar ze voor staan en zich hard maken om die taken goed uit te voeren. En veel medewerkers ervaren hun dagelijks werk als een vol en druk bestaan, waardoor ruimte voor ontwikkeling en groei beperkt is.

Zorg daarom allereerst voor ‘ademruimte’ om te kúnnen ontwikkelen! Weinig is zo ineffectief als duurbetaalde trainingen en workshops organiseren die men tussen het gewone werk door moet doen. Geef ruimte en tijd aan ontwikkeling en neem de inspanning ervoor serieus. Belangrijk is ook dat het aanbod aansluit bij de behoefte van een medewerker. Dat kan zomaar heel verschillend liggen tussen collega’s die dagelijks hetzelfde doen. Goede ‘voeding’ is niet voor iedereen hetzelfde!

Openheid en ruimte om kwetsbaar te zijn en fouten te mogen maken is wat je zou kunnen omschrijven als het ‘licht’. Het nodigt uit om te ontwikkelen, om een keer een sprong in het diepe te wagen en iets te doen dat buiten je comfortzone ligt. Misschien met knikkende knieën, maar daarna trots op het resultaat. Biedt als organisatie kansen aan de medewerkers, geef ze een keer ruimte om te experimenteren en reken niet per definitie af op het resultaat, maar op het proces.

In een recent artikel beschreef hoogleraar Aukje Nauta (universiteit van Leiden) de randvoorwaarden voor persoonlijke groei van medewerkers als volgt: “Een continue dialoog voeren als werkgever en werknemer is belangrijk. Maak afspraken op maat, spits het werk toe op het individu. Dat gebeurt in Nederland nog te weinig. (...) Geef werknemers ruimte voor leren, ontwikkelen, spelen, klooien en innoveren. Denk als werkgever niet alleen aan de kosten en tijd die dat met zich meebrengt, maar ook aan wat het oplevert.” Zo onderstreept zij de lessen uit de natuur.

Organisatorische groei

Veel commerciële organisaties willen ‘autonoom groeien’, maar dan wel door een ‘groeipad’ uit te stippelen. Om er toch een beetje grip op te houden en op te kunnen sturen. Waar organisatorische groei echter een leidende doelstelling wordt, verliest men de randvoorwaarden heel snel uit het oog.

Een organisatie is klaar om te groeien als er voldoende ruimte is om nieuwe mensen in te passen in het team, eventueel op te leiden en een goed inwerkprogramma aan te bieden. Want als deze ‘zuurstof’ er niet is, kan een extra collega zomaar verstikkend werken. Dan valt de investering die we kunnen doen tegen, met het risico dat iemand niet rendeert naar wens. Of dat bestaande medewerkers niet goed weten hoe met de nieuwe context om te gaan.

Groeien is daarnaast iets dat je met elkaar doet. Niet alleen de organisatie moet er klaar voor zijn, ook de medewerkers. Geef ‘voeding’ aan een team en organisatie in groei. Besteed actief aandacht aan de betrokkenheid en het welzijn van de medewerkers. Investeer in gezamenlijke activiteiten voor opbouw van het team. Biedt uitdagende mogelijkheden en taken, stimuleer ontwikkeling door op behoeften van medewerkers in te spelen en zet medewerkers ‘in hun kracht’. Zodat ze zich blijven ontwikkelen en de organisatie helpen groeien.

Ten slotte – maar niet minder belangrijk – is het essentieel dat er ‘licht’ is met betrekking tot de bedoeling en koers van de organisatie. Helderheid voor (bestuurders,) management en medewerkers hoe ze de toekomst van de organisatie voor zich zien. Groeien doe je samen, zouden we bij Visser & Visser zeggen. Met elkaar betekenis geven aan de organisatie van nu én van de toekomst. Want als hier teveel licht tussen zit, verliezen mensen het zicht op de bedoeling. En wie weet, vervreemden ze van de organisatie en verlies je hen. Ik heb het vaker zien gebeuren.

Groeien gaat als vanzelf

Focus dus niet op het proces van groeien, maar op het creëren van de juiste omgeving. Investeer liever in een gezonde, open bedrijfscultuur dan in uitgebreide ontwikkelprogramma’s die medewerkers beklemmen in het uitvoeren van hun eigenlijke taken. Schaf het goede niet af, maar zet het op de goede wijze in! Om te kunnen groeien is het aan organisaties, managers én collega’s om met elkaar de juiste randvoorwaarden te creëren. Dan ontwikkelen de mensen, zijn de prestaties goed én volgt als vanzelf de groei van de organisatie.

Succes met groeien!

Arie van Baaren
Adviseur Visser & Visser Consultancy en Interim management