Dit blog is geschreven door Jan Nuijt en mr. Sjoerd van der Draai

Overweegt u om uw pensioen in eigen beheer bij de bv om te zetten in een oudedagsverplichting (ODV)? Heeft u de fiscale gevolgen scherp in beeld? Bij het kopen van nieuwe schoenen is het belangrijk dat deze passen: eerder gooit u de oude niet in de prullenbak. Ook bij het overwegen van omzetting van uw pensioen in een ODV is het belangrijk om na te gaan of de ODV bij u past. In dit blog gaan wij in op de voor- en nadelen van het omzetten van het pensioen in een ODV. 

Wat is omzetting pensioen in eigen beheer

Op 1 april 2017 is de Wet uitfasering pensioen in eigen beheer in werking getreden. Als dga moet u een keuze maken tussen drie opties:

1. afkopen van het pensioen
2. voortzetting van het pensioen in eigen beheer of
3. het omzetten van het pensioen in een oudedagsverplichting (ODV)

In het blog Pensioen uitfaseren. Hoe doe je dat? leest u meer over deze drie opties.

Pensioen in eigen beheer naar een oudedagsverplichting

Wat gebeurt er bij omzetting van het pensioen in een ODV? Uw fiscale pensioenvoorziening in de bv wordt een op een omgezet in een ODV. Het verschil tussen de hogere commerciële pensioenverplichting zoals die bijvoorbeeld uit de jaarrekening volgt en de fiscale verplichting zoals deze uit de aangifte volgt komt te vervallen (afstempeling). U heeft daardoor meer ruimte om dividend uit te keren. Na deze omzetting in de ODV zal deze jaarlijks oprenten met de markrente (het u-rendement). Een ODV is in feite een overzichtelijke spaarregeling bij de eigen bv.

Wat zijn de voor- en nadelen van omzetting in een ODV?

Omzetting in een ODV heeft voor- en nadelen ten opzichte van het premievrij in stand laten van het pensioen. Wij zetten hieronder de belangrijkste voor u op een rij.

Voordelen omzetting

Omzetting in een ODV biedt meer ruimte om dividend uit te keren.
Let op: dividend is niet altijd de voordeligste manier om geld uit uw bv te halen en dividend wordt duurder, zie s.v.p. de eerstgenoemde nadelen.

Een ODV is eenvoudiger dan het premievrij in stand laten van het pensioen.
Actuariële pensioenberekeningen zijn niet meer nodig. De administratieve lasten zijn lager.

• Te zijner tijd kunt u makkelijker de bv opheffen, de ODV kunt u dan afstorten in een lijfrenteproduct.
  Dit kan uiterlijk tot vijf jaar na verstrijking van de AOW-datum. Pensioen kunt u overigens ook afstorten, maar dat is doorgaans duurder. Ter besparing van box 3 heffing en eigen bijdrage Wlz (AWBZ) die aardig kunnen oplopen kan het echter zinvol zijn om de B.V. in stand te laten.
  
  

• Omzetting is fiscaal voordelig als uw geschatte box 1 inkomen vanaf AOW datum hoger is dan circa €35.000 (na eventuele hypotheekrenteaftrek e.d.).
  Als het regeerakkoord van het kabinet-Rutte III wordt omgezet in wetgeving zullen de belastingtariefschijven veranderen. Voor een fiscaal voordeel van de ODV moet uw geschatte box 1 inkomen vanaf AOW datum hoger zijn dan circa €39.000. Wanneer er sprake is van onderdekking van het pensioen kan omzetting bij een lager inkomen fiscaal voordeliger zijn.
  
  

• Bij een hoog box 1 inkomen van uw partner kan het fiscaal gunstig zijn om uw ODV-uitkeringen (mede) te laten vererven aan uw kinderen
  Dit is dan in plaats van (uitsluitend) aan uw partner; deze planningsmogelijkheid bestaat niet bij pensioen in eigen beheer.

• Nadelen omzetting

• Omzetting is fiscaal nadelig als uw geschatte box 1 inkomen vanaf AOW datum lager is dan circa €35.000 (na eventuele hypotheekrenteaftrek e.d.).

• Er is dan sprake van een fiscaal nadeel omdat u de lagere box 1 belastingtariefschijven (huidige wetgeving) niet optimaal benut. U betaalt over pensioen 18% of 22% inkomstenbelasting plus inkomensafhankelijke bijdrage; na omzetting is de gecombineerde belastingdruk circa 40% (op de dividendruimte). Na invoering van de kabinetsplannen hebt u een fiscaal nadeel in geval van omzetting bij een inkomen dat lager is dan circa € 39.000.
  
  

• Dividend wordt duurder.
  Een bijkomend nadeel is dat het zogenoemde aanmerkelijk belangtarief in box 2 gefaseerd omhoog gaat van 25% naar 27,3% in 2020 en naar 28,5% in 2021. Dividend uit bestaande winstreserves (per ultimo 2019) wordt dus duurder. Bij omzetting zet u gunstig belast box 1 inkomen feitelijk deels om in (duurder) dividend.
  
  

• Door omzetting in een ODV mist u in de toekomst liquiditeitsvoordelen.
  Bij het premievrij in standhouden van het pensioen bent u verzekerd van een jaarlijkse redelijke constante aftrekpost tot pensioendatum. Na omzetting verdwijnen deze aftrekposten en het bijbehorende liquiditeitsvoordeel voor een groot deel.
  
  

• Een ODV is minder flexibel dan pensioen.
  Maximaal vijf jaar voor AOW-datum kan begonnen worden met het uitkeren. De uitkering moet uiterlijk twee maanden na de AOW datum ingaan en loopt verplicht door tot 20 jaar na AOW datum. Pensioen is veel flexibeler:
1. het kan vervroegd worden
2. kan worden uitgesteld tot 5 jaar na de AOW datum en
3. kan variëren in hoogte (binnen de hoog/laag constructie bandbreedte).

Pensioen is daarentegen levenslang. Meer flexibiliteit kunt u bij de ODV pas verkrijgen als u deze afstort in een lijfrenteproduct.

Bij een ODV is waarschijnlijk meer erfbelasting en inkomstenbelasting verschuldigd dan bij instandhouding pensioen in eigen beheer.
Pensioen in eigen beheer kan bij overlijden gewaardeerd worden tegen de zogenoemde commerciële dividendtoetswaarde waardoor de aandelen die vererven minder waard zijn. In beginsel zijn de erfgenamen erfbelasting en inkomstenbelasting verschuldigd over de aandelen in de bv. Bij een ODV zijn die aandelen meer waard waardoor er in beginsel meer belasting is verschuldigd. Door pensioenimputatie wordt het verschil iets teniet gedaan maar het waardedrukkende effect van de hogere waardering van pensioen bij overlijden is groter. Bij vererving naar de kinderen geldt dat zij een lagere vrijstelling hebben.

Bij omzetting een ODV is het box 1 inkomen van uw partner na uw overlijden wellicht niet fiscaal optimaal.
Indien uw partner zelf weinig box 1 inkomen heeft en dit afhankelijk is van uw pensioeninkomsten, dan zullen na omzetting de box 1 inkomsten van uw partner sterk afnemen na uw overlijden. Met dit verminderde inkomen zal uw partner de heffingskortingen en belastingschijven niet optimaal benutten - en daardoor een fiscaal nadeel lijden.

Bij omzetting van het pensioen dient in beginsel compensatie te worden verleend aan uw (pensioen)partner.
De pensioenpartner is degene die recht heeft op een gedeelte van het pensioen. Dat kan dus ook een ex-partner zijn. De partner moet expliciet toestemming geven voor omzetting. Eventueel moeten de huwelijkse voorwaarden worden aangepast. Na een echtscheiding moet in veel gevallen de ex-partner toestemming geven voor omzetting van het pensioen, ook als de dga inmiddels een nieuwe partner heeft.

Waarschijnlijk moet uw testament worden aangepast zodat goed wordt vastgelegd wie bij uw overlijden recht hebben op de ODV.
Mogelijk kan zonder deze aanpassing de uitkering toekomen aan andere erfgenamen (uw kinderen i.p.v. uw partner alleen) dan eigenlijk uw bedoeling was ten tijde van het opstellen van uw testament.

Omzetting vereist actie.
Naast de eerder besproken aanpassingen van de huwelijkse voorwaarden of het testament moeten een omzettingsovereenkomst, vaststellingsovereenkomst met de partner e.d. worden opgesteld en mogelijk polissen in sommige gevallen worden (over)gesloten.

Traject omzetting

U heeft tot 31 december 2019 de tijd om uw pensioen in eigen beheer om te zetten in een ODV. Het is in de meeste gevallen verstandig om de omzetting pas eind 2019 plaats te laten vinden om zo nog fiscale voordelen te behalen, als u na afweging van bovenstaande voor- en nadelen voor omzetting kiest.

Drie stappen bij omzetten pensioen in eigen beheer

De volgende drie stappen moeten gemaakt worden bij omzetting van het pensioen:

1. Het opstellen van een besluit van de vergadering van aandeelhouders om het pensioen van de dga om te zetten in een ODV en dit besluit vervolgens vastleggen in een overeenkomst
2. het opstellen van een vaststellingsovereenkomst van de dga met pensioenpartner
3. het informatieformulier van de belastingdienst voor omzetting invullen en tijdig versturen naar de belastingdienst

Conclusie

Het is belangrijk om de fiscale gevolgen scherp in beeld te hebben vóórdat u kiest voor omzetting van uw pensioen in een ODV. Door met uw adviseur de verschillende voor- en nadelen te bespreken kunt u kijken of deze nieuwe ODV schoenen goed bij u passen. Of misschien toch een beetje knellen.

Lees ook: Afschaffing pensioen in eigen beheer: hoe kunt u sparen vanaf 2017?

Meer weten?

De auteur van deze blog, Jan Nuijt, werkt als Assistent Aangiftemedewerker vanuit ons accountantskantoor in Gouda. Ook vanuit onze andere vestigingen adviseren wij u graag!